Đây là câu hỏi mà nhiều chủ nhân của những ngôi nhà luôn tồn tại trong đầu khi có ý định xây nhà. Việc xây nhà có cần thiết phải thuê kiến trúc sư hay một công ty tư vấn thiết kế kiến trúc nhà hay không?

Có thể bạn nghĩ mình cứ đi loanh quanh xem nhà nào có thiết kế đẹp, thế đất lại giống nhà mình, xây y chang như thế. Tội gì mà tốn kém cho kiến trúc sư, cho công ty thiết kế?

Hoặc người ta tìm cách mượn bản thiết kế của chủ nhà đã xây; tìm hiểu ai là chủ thầu công trình, mời họ về làm cho mình. Chủ thầu sẽ vui vẻ nhận lời, coi như bao luôn khoản thiết kế miễn phí, còn bạn thì gật gù khi tiết kiệm được khoản tiền này. Nhưng, như vậy liệu có ổn không?

Cùng một lúc bạn phải đương đầu với mấy vấn đề nảy sinh.

* Thứ nhất là sự mâu thuẫn giữa chủ nhà và nhà thầu thi công. Nhà thầu và bạn dù chọn lựa phương thức thi công nào cũng đã thỏa thuận trước về giá cả trên cơ sở phần tính toán ban đầu. Bây giờ, khi thay đổi, nhà thầu muốn tính vào khoản phát sinh, nhưng bạn thì cương quyết không, vì vẫn nằm trong số mét vuông xây dựng đã thỏa thuận (nếu bạn thuê khoán gọn theo hình thức nhân công) khiến cho quá trình xây nhà nảy sinh đầy mâu thuẫn căng thẳng.

* Thứ hai là sự lãng phí về thời gian và tiền bạc. Chưa hình dung trước được ngôi nhà xây xong trông xấu đẹp ra sao, đến lúc xây rồi, bạn thấy tức anh ách, không chấp nhận được, đành phải đập bỏ một bộ phận nào đó.

* Thứ ba là sự mệt mỏi triền miên. Đầu óc bạn lúc nào cũng căng thẳng vì vừa phải suy nghĩ xem nên làm thế nào cho đẹp, vừa bực mình trước lời ca thán của thợ thuyền.

Lúc này bạn mới nhận ra vai trò quan trọng của khâu thiết kế. Khi có bản thiết kế, tức là thay vì thử nghiệm với một đống tiền (vật liệu, nhân công, thời gian) bạn chỉ thử nghiệm với một chút “chất xám”. Bạn dễ dàng xoay đi, tính lại, cân nhắc, thiệt hơn, đẩy ra đẩy vào từng bức tường, từng centimet vuông nhà bạn, cho đến khi bạn thấy không còn cách nào hơn nữa mới bắt tay vào thi công thực tế. Bố trí bên trong, hình thức bên ngoài lần lượt hiện ra trong hình dung của bạn, khiến bạn cảm thấy yên tâm hơn, thực sự và hạn chế tối đa sự lãng phí, tốn kém.

Trong giai đoạn đất nước đang phát triển, người chủ nhà đã dần ý thức được việc cần thiết có kiến trúc sư để tư vấn và thiết kế một mẫu nhà ưng ý. Đã qua cái thời đơn giản hóa và rập khuôn nhà mình như mọi nhà khác. Nhiều người đã chủ động điều hành ê kíp xây nhà, đã có ý thức được chuẩn mực công năng của một ngôi nhà, một số tiêu chuẩn xây dựng cơ bản và đòi hỏi một mẫu nhà đẹp, độc đáo, mang cá tính chủ nhân. Tuy vậy, ngôi nhà là một quá trình làm việc tập thể giữa các bên chủ nhà, nhà tư vấn xây dựng, nhà thiết kế, người giám sát thi công và nhà thầu. Chủ nhà cần phải biết những vấn đề chung quanh việc tổ chức, điều hành dự án xây dựng.

Bạn đã tìm kiếm các ý tưởng thiết kế nhà trên mạng, tạp chí,…trong hàng tháng trời (có khi lên đến hàng năm), nhưng thực sự không thể tìm thấy kiểu thiết kế nào đáp ứng tất cả nhu cầu, mong muốn và ước mơ của bạn. Nó có thể mắc kẹt ở kích thước quá nhỏ hoặc quá lớn, màu sắc, và những băn khoăn liệu có hợp hay không? Bạn là người đặc biệt và chỉ sống một lần trong đời, những gì bạn muốn không tồn tại ở đâu cả! Bạn sẽ phải cần có một kiến trúc sư tư vấn và thiết kế riêng cho giấc mơ “sống” dựa trên những yếu tố tinh thần của bạn.

Bạn nên chú ý yêu cầu người thiết kế thực hiện đầy đủ các bản vẽ chi tiết, vì khi thi công không có bản vẽ chi tiết sẽ khó thực hiện hoặc không đúng ý đồ thiết kế. Một bộ hồ sơ đầy đủ thường bao gồm phần kiến trúc, kết cấu, phần kỹ thuật điện nước.

Người thiết kế cũng phải lập dự toán chi tiết, cho bạn để hình dung được khối lượng vật liệu xây dựng công trình, còn phần đơn giá và tổng giá thành chỉ có tính chất tham khảo vì giá do nhà nước quy định, không thực phù hợp với giá cả thị trường.

Bạn thường ít có chuyên môn để đọc và thẩm định được bản thiết kế đã đầy đủ, phù hợp chưa, nên tìm đến các kiến trúc sư có lương tâm nghề nghiệp và có bề dày kinh nghiệm nhất định. Bạn có thể thông qua một văn phòng tư vấn kiến trúc chuyên nghiệp để họ thực hiện cho phần thiết kế, vì có thể tin tưởng vào đội ngũ kiến trúc sư ở đó và uy tín của tổ chức để mang đến cho bạn ngôi nhà ưng ý với chi phí phù hợp nhất.